Steeds meer leerkrachten zijn zich er van bewust dat het gebruiken van groeitaal kinderen stimuleert te denken in kansen. Dat het maken van fouten essentieel is bij het leren van nieuwe dingen en niet betekent dat je dom bent, maar juist nieuwsgierig. Vraag het maar aan elke wetenschapper, ontwerper of ontwikkelaar.. Met elke fout kom je dichter bij het antwoord.
Een voorbeeld kwam vandaag voorbij in een gesprek met mijn vriendin Karin die kleuterjuf is op een basisschool in Oosterhout. Ze was even uit de klas voor de lunch en haar stagiaire raakte aan de praat met de kinderen over hoe lief hun juf was. “Onze juf is zo lief want ze wordt nooit boos als iets fout gaat. Dan gaan we er iets van leren!” “Dat de kinderen dit terug geven, vind ik zo een mooi compliment!” luidde de trotse woorden van mijn vriendin.
Beseffen we ons wel genoeg wat een krachtig rolmodel we zijn voor onze leerlingen? Pedagogisch medewerkers en kleuterleerkrachten hebben wat dat betreft een mooie positie in het begin van de schoolcarrière van jonge kinderen om de ontwikkeling van faalangst te voorkomen. De nadruk leggen op het proces, verwondering stimuleren en plezier maken tijdens het leren. Hoe vroeger we erbij zijn, hoe beter!
Leren, leren, leren en nog een keer voor de zekerheid. Door de angst dat het mis gaat, zijn mensen met actieve faalangst enorm veel tijd kwijt met hun taken. Perfectionisme is hier vaak een onderdeel van. Of het nu gaat om een rekentaak in de klas, een spreekbeurt, een presentatie, een tentamenvoorbereiding, of een opdracht op het werk.. graag perfect en zonder fouten! Herken je dit? Doordat de angst om te falen zo intens aanwezig is, zal jij er alles aan doen om te voorkomen dat het mis gaat. Dus ben je tijdens het schrijven van een mail of verslag steeds aan het zoeken naar de juiste woorden. Begin je vaak opnieuw, word je onzeker, kijk je er nog eens naar voor de zekerheid, enzovoorts. Dit kost enorm veel tijd, wat er vervolgens weer voor zorgt dat je denkt dat anderen beter zijn dan jij. Zo kan het zijn dat je vastzit in een vicieuze cirkel van faalangst, perfectionisme en onzekerheid.
Bij kinderen zie ik vaak een enorme hang naar bevestiging, veel gummen, lang nadenken, perfect willen schrijven, frustratie als het niet gaat zoals ze in hun hoofdje hebben. Weken van te voren bezig zijn met het voorbereiden van een spreekbeurt, buikpijn en misselijk van de zenuwen.. Inzetten op het versterken van hun zelfbeeld, inzicht in de faalangst en het ontwikkelen van positieve denkpatronen zijn onderdelen van de faalangstreductietraining die helpend zijn.
passieve faalangst
Uitstellen, negeren, struisvogelgedrag, uitstralen dat het je niet boeit, laatste moment in paniek en dan jezelf wijsmaken dat je gewoon goed presteert onder druk. Passieve faalangst vermomd zich vaak als demotivatie. Ook hier zit perfectionisme en de angst om te falen onder het gedrag. Doordat je niet je best gedaan hebt voor de taak, is het je niet aan te rekenen als het fout gaat. De oorzaak van de fouten en het falen kun je buiten jezelf plaatsen. Heerlijk.. toch? Nee niet heerlijk, uiteindelijk niet.. Zie het als een vorm van zelfsabotage. Je zelfbeeld krijgt steeds weer een knauw. Eigenlijk interesseert het je namelijk wél, en wil je graag iets perfects neerzetten. Eigenlijk ontzeg jij jezelf het fijne gevoel dat, als je ergens voor hebt ingezet en het een tof project is geworden, jíj daar een aandeel in hebt gehad.
Bij kinderen werkt het ook zo. Perfectionisme en faalangst vermomd als demotivatie. Ze zijn hier onbewust heel erg goed in. De kleuters die steeds dezelfde makkelijke puzzels pakken, kinderen die omgedraaid in de klas zitten tijdens de uitleg, door de les heen praten en clownesk gedrag vertonen, steeds hun huiswerk vergeten, niet willen oefenen.. Laten we onder het gedrag kijken en hun behoeften zien.. Investeer in jullie relatie buiten presteermomenten en lach en praat met elkaar. Geef complimenten gericht op het proces en niet op resultaat. Kleine overzichtelijke stappen zodat ze kunnen voelen hoe fijn succeservaringen zijn.
Zit jij of je kind vast in zo’n vicieuze cirkel en vind je het fijn om daar hulp bij te krijgen? Neem dan vrijblijvend contact op middels het contactformulier. Ik help graag!
Kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong laten vaak een vorm van perfectionisme zien wat kan leiden tot faalangst. Laten we ze bijbrengen dat foutjes maken mag, eigenlijk móet, om nieuwe dingen te leren.. te leren doorzetten.. Zodat ze later niet bang zijn om eerst honderd foutjes te maken om tot hun topideeën te komen.. ze vervolgens uit te durven voeren om zo te ontdekken wat hun passies en talenten zijn.
