Wat waardevol was het om op de Pabo in Breda te vertellen over hooggevoeligheid. Ik heb genoten van de leergierige en open houding van deze studenten. Twee groepen toekomstige leerkrachten die nu op de hoogte zijn van de onderwijsbehoeften van hoogsensitieve kinderen. Daarnaast geïnspireerd zijn hun leerkrachtgedrag in te zetten om deze kinderen een omgeving te bieden waar hun talenten tot uiting kunnen komen.
Als je hooggevoelig bent, neem je meer signalen uit je omgeving waar dan een ander. Doordat je intensiever waarneemt en daarnaast op een dieper niveau die waarnemingen verwerkt, is het extra belangrijk om in contact te staan met jezelf. Er ligt namelijk een gevaar op de loer.
Het “ aanpassen -totdat -je -jezelf -kwijtraakt” gevaar.
Je zal in elke situatie waar andere mensen in zijn betrokken, waarnemen wat de ander verbaal en non-verbaal zendt, voelt en vindt door de signalen die binnen komen via al je zintuigen. Dit is een kwaliteit als je het op de juiste manier kan inzetten. Aan de andere kant kan het jouw zelf kosten. Je authentieke zelf. Waar geloof jij in, wat zijn jouw waarden en normen? Wat is voor jou rechtvaardig? Wanneer ben je eerlijk jezelf vanuit je kern? Blijf je bij jezelf?
Hooggevoelige mensen hechten veel waarde aan harmonie. De fijnste situatie is een situatie waarin alle personen op een harmonieuze manier met elkaar omgaan. Pais en vree zogezegd. Hooggevoelige mensen hebben heel sterk de neiging om het voor iedereen zo fijn mogelijk te maken en ongemakkelijkheden weg te poetsen. Doordat ze de kleinste signalen oppikken, weten ze als geen ander hoe ze zich kunnen aanpassen om het de ander naar de zin te maken. Je weet instinctief wat de ander van je wilt horen of zien. Je voelt ver van te voren hoe een situatie gaat lopen en wilt ingrijpen voordat het gaat escaleren.
Raak jezelf hierin niet kwijt.
Rommel niet aan je zelfwaarde, blijf wie je bent. Je authentieke zelf, weet waar je voor staat en vertrouw daar op. En juist daar vind jij je kracht en zal je van waarde zijn voor de ander. Door authentiek te zijn en daarnaar te handelen, kun je je hooggevoeligheid als kwaliteit inzetten.
Actieve faalangst
Leren, leren, leren en nog een keer voor de zekerheid.
Door de angst dat het mis gaat, zijn mensen met actieve faalangst enorm veel tijd kwijt met hun taken. Perfectionisme is hier vaak een onderdeel van. Of het nu gaat om een rekentaak in de klas, een spreekbeurt, een presentatie, een tentamenvoorbereiding, of een opdracht op het werk.. graag perfect en zonder fouten! Herken je dit? Doordat de angst om te falen zo intens aanwezig is, zal jij er alles aan doen om te voorkomen dat het mis gaat. Dus ben je tijdens het schrijven van een mail of verslag steeds aan het zoeken naar de juiste woorden. Begin je vaak opnieuw, word je onzeker, kijk je er nog eens naar voor de zekerheid, enzovoorts. Dit kost enorm veel tijd, wat er vervolgens weer voor zorgt dat je denkt dat anderen beter zijn dan jij. Zo kan het zijn dat je vastzit in een vicieuze cirkel van faalangst, perfectionisme en onzekerheid.
Bij kinderen zie ik vaak een enorme hang naar bevestiging, veel gummen, lang nadenken, perfect willen schrijven, frustratie als het niet gaat zoals ze in hun hoofdje hebben. Weken van te voren bezig zijn met het voorbereiden van een spreekbeurt, buikpijn en misselijk van de zenuwen..
Inzetten op het versterken van hun zelfbeeld, inzicht in de faalangst en het ontwikkelen van positieve denkpatronen zijn onderdelen van de faalangstreductietraining die helpend zijn.
passieve faalangst
Uitstellen, negeren, struisvogelgedrag, uitstralen dat het je niet boeit, laatste moment in paniek en dan jezelf wijsmaken dat je gewoon goed presteert onder druk. Passieve faalangst vermomd zich vaak als demotivatie. Ook hier zit perfectionisme en de angst om te falen onder het gedrag. Doordat je niet je best gedaan hebt voor de taak, is het je niet aan te rekenen als het fout gaat. De oorzaak van de fouten en het falen kun je buiten jezelf plaatsen. Heerlijk.. toch?
Nee niet heerlijk, uiteindelijk niet.. Zie het als een vorm van zelfsabotage. Je zelfbeeld krijgt steeds weer een knauw. Eigenlijk interesseert het je namelijk wél, en wil je graag iets perfects neerzetten. Eigenlijk ontzeg jij jezelf het fijne gevoel dat, als je ergens voor hebt ingezet en het een tof project is geworden, jíj daar een aandeel in hebt gehad.
Bij kinderen werkt het ook zo. Perfectionisme en faalangst vermomd als demotivatie. Ze zijn hier onbewust heel erg goed in. De kleuters die steeds dezelfde makkelijke puzzels pakken, kinderen die omgedraaid in de klas zitten tijdens de uitleg, door de les heen praten en clownesk gedrag vertonen, steeds hun huiswerk vergeten, niet willen oefenen..
Laten we onder het gedrag kijken en hun behoeften zien.. Investeer in jullie relatie buiten presteermomenten en lach en praat met elkaar. Geef complimenten gericht op het proces en niet op resultaat. Kleine overzichtelijke stappen zodat ze kunnen voelen hoe fijn succeservaringen zijn.
Zit jij of je kind vast in zo’n vicieuze cirkel en vind je het fijn om daar hulp bij te krijgen?
Neem dan vrijblijvend contact op middels het contactformulier. Ik help graag!
Het woord “Ooit” zat in mijn hoofd en ging niet meer weg. Ze bleef rondwalsen totdat ik er zelfs ’s nachts van wakker werd. Ooit.. de belofte van uitgekomen dromen. Als je nooit de stap durft te nemen, de sprong durft te wagen, die éne beslissing durft te nemen zal je “Ooit” nooit bereiken.
Het monster van Nooit, zo kijk ik nu naar faalangst. Als de belemmering op de weg naar je dromen. Het stemmetje in je hoofd dat zegt dat het toch niet lukt, het veel te moeilijk is, andere mensen er veel beter in zijn, ze niet op je zitten te wachten.. Dus blijf je veilig op je plek en blijft “Ooit” een droom.
Zelfvertrouwen, een sterk zelfbeeld, zicht op je eigen talenten en valkuilen zoals uitstelgedrag, zijn sterke wapens tegen dit monster. Hij zal niet verdwijnen, maar klein genoeg worden om hem te omzeilen ( of in je rugzak te doen ) op weg naar waar je hoort te zijn..
Lekker doorrammen terwijl het eigenlijk écht tijd is voor pauze..
Nog even die collega of klant te woord staan .. ( of kind 😅) even die mail aftikken.. niet luisteren naar je lichaam ( honger of trek in snoep/chocola/chips.. negeren dat je eigenlijk al een uur naar de wc moet, concentratie zakt weg, sneller geïrriteerd, beetje hoofdpijn, etc)
Het heeft me echt geholpen om met mijn collega een momentje te plannen om even te lunchen, kletsen, liefst buiten op het dakterras.. het hoeft niet lang te zijn, maar daarna zijn we zoveel effectiever! ( en vriendelijker..)
Kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong laten vaak een vorm van perfectionisme zien wat kan leiden tot faalangst. Laten we ze bijbrengen dat foutjes maken mag, eigenlijk móet, om nieuwe dingen te leren.. te leren doorzetten.. Zodat ze later niet bang zijn om eerst honderd foutjes te maken om tot hun topideeën te komen.. ze vervolgens uit te durven voeren om zo te ontdekken wat hun passies en talenten zijn. 
Het vertraagde tempo, het niet-moeten, vaker in de buitenlucht, lekker in de natuur, allemaal dingen waar hooggevoelige kinderen (en volwassen!) bij gedijen. Aan de andere kant kunnen er ook juist prikkels bij komen. In de vakantie is er minder structuur, het wennen aan de campingplek met al die vreemde geluiden, geurtjes en andere onvoorspelbaarheden ( zoals een flinke regen- of hagelbui rond de meren van Noord-Italië ) kan ook een flinke uitdaging zijn.
En dan komt de laatste dag van de vakantie in zicht.. Er moet van alles worden geregeld om weer schoolklaar te zijn en de spanning bouwt langzaam op. Het is fijn als de overgang van vakantie naar school wat versoepeld kan worden.
Een paar tips:
#1 voorbereiden
Neem de tijd om samen met je kind een nieuw broodtrommeltje of gymspullen te gaan kopen. Thuis alvast de gymschoenen uitproberen, zodat ze niet vervelend zitten. Een keertje “net doen alsof je moet overblijven” en een keer lunchen uit de broodtrommel.
Leg ’s avonds samen met je kind de spulletjes en kleren vast klaar, zo heb je de volgende ochtend meer tijd om op een ontspannen manier naar school te gaan.
#2 de dag afbouwen
Er komen veel nieuwe prikkels binnen en dan is het belangrijk dat je de dag rustig afbouwt met een herkenbare structuur. Filmpje kijken, eten, in bad, spelletje (ondertussen kletsen over de dag), voorlezen, naar bed bijvoorbeeld. Even geen drukke dingen voor het slapen gaan. Een leuk boek om de dag gezellig en fijn mee af te sluiten is Relaxklets!
#3 afspreken
Het is helemaal niet gek als je zoon of dochter even helemaal geen zin heeft om af te spreken. Dat komt vanzelf als school weer een tijdje is begonnen. Sommige kinderen willen juist elke dag afspreken om al de gemiste tijd in te halen of.. omdat ze geen “nee dank je, ik heb vandaag niet zo’n zin” durven te zeggen. Geef dan voor jouw kind de grens aan. Je mag deze week op dinsdag en donderdag afspreken bijvoorbeeld. Dan is het van te voren duidelijk.
#4 tijd voor jezelf
Neem lekker wat tijd voor jezelf! Zoek tussendoor (zonder schuldgevoel) de ontspanning op. Die eerste weken kunnen weer hectisch zijn met alle sportclubs, hobbygroepjes, tandartsafspraken, enz die weer op de planning staan. Hoogsesitieve kinderen voelen als geen ander spanning aan. Dus .. je helpt je kind door zelf relaxed te zijn.
Succes met de eerste loodjes!!
Wat ik hoopte en wat me logisch leek, bleek waar.
Hoe krijgt de training het meeste effect, op welke manier hebben de kinderen er het meest profijt van? Blijft het niet hangen op school? Deze gedachten speelden door mijn hoofd.
Door de verbinding te zoeken tussen school en thuis! Natuurlijk..
Door ouders te informeren over faalangst, het gesprek aan te gaan en de gelegenheid bieden om ervaringen uit te wisselen met andere ouders. Sámen met hun zoon of dochter de oefeningen voor ontspanning en ademhaling uitproberen, praten over helpende en belemmerende gedachten, leren hoe gedachten van invloed zijn op je gevoel en gedrag. Op die manier inzicht krijgen in de faalangst van je kind en ervaren welke tools in te zetten zijn.
En het mooie cadeautje? Het is vaak heel herkenbaar en snijdt het mes van twee kanten.
Dit gedichtje heb ik geschreven voor alle kinderen die ik langs zie huppelen in mijn werk. Eerst als kleuterleerkracht, bovenbouwleerkracht, middenbouwleerkracht en tegenwoordig als intern begeleider.
Voor alle kinderen die knallen van de energie en nieuwsgierigheid, altijd het naadje van de kous willen weten, geen genoegen nemen met een half antwoord, kunnen ontploffen van onrechtvaardigheid. Voor diezelfde kinderen die ik de volgende dag een traantje zie wegpinken tijdens het voorlezen, de handen voor hun ogen zie doen tijdens een spannend geschiedenisfilmpje. De kinderen die blijven gaan tot het randje en dan thuis echt even moeten bijkomen van alle prikkels. Voor al die kinderen heb ik dit gedicht geschreven.
Zie wie ik ben
Kijk eens goed naar mij
als ik wiebel en friemel,
en giechel en hieper
Zie je mijn ogen stralen
en glimmen van plezier
van al het nieuws dat ik leer?
Luister eens goed naar mij
als ik hotter en stotter,
over mijn woorden stuitel en buitel
Hoor je dat ik niet kan stoppen
met vertellen over al het nieuws
dat ik heb geleerd?
Leef je alsjeblieft goed in in mij
als ik frons en boos doe
Ongeduldig en onmachtig stampvoet
uit oneerlijkheid en frustratie
Met je in discussie ga,
omdat ik zo graag wil leren
Kijk je naar mij
Naar wie ik ben
Kijk je achter mijn gedrag
Zodat ik later kan zien
Wat jij toen zag
Een hooggevoelig kind gedijt het best in een klas met een leerkracht die het kind met aandacht ziet.
Een authentieke leerkracht die zichzelf niet anders voordoet dan dat hij zich voelt. Die de ruimte heeft om kinderen te zien vanuit alle invalshoeken. Oog heeft voor het hoogsensitieve kind en zijn talenten. Ziet wanneer overprikkeling op de loer ligt en dan even een momentje van rust inbouwt. Het geduld heeft om denktijd te geven na het stellen van een vraag. Situaties creëert waarin het hoogsensitieve kind kan floreren. Tijdens een tekenopdracht buiten bijvoorbeeld, een gesprek over een filosofische vraag of een schrijfopdracht met op de achtergrond een mooi muziekstuk. Dat de nadruk niet wordt gelegd op tempo, maar op kwaliteit en zorgvuldigheid. Die meerdere werkvormen gebruikt zodat alle zintuigen aan bod komen tijdens het leren.
Een leerkracht die ziet dat de leerling een knipoog kan gebruiken, of even een kroel of een grapje. Die aanvoelt wanneer het een knipoog, kroel of grapje moet zijn. Een leerkracht die waarde hecht aan even wegdromen en de leerling met liefde weer terug naar het moment brengt als de tijd daar rijp voor is.
Een leerkracht die het hooggevoelige kind ziet met aandacht, krijgt het hooggevoelige kind op zijn best te zien.
